Chùa Bà Thiên Hậu Bình Dương là một trong những ngôi chùa miếu, có lịch sử lâu đời nhất của người Hoa ở Việt Nam. Khi đến vùng đất mới để mưu sinh, người Hoa tin tưởng sự hiển linh của bà sẽ giúp họ vượt qua được mọi trở ngại và được an cư lạc nghiệp. Để tỏ lòng biết ơn sâu xa đối với sự phù trợ của Bà họ đã dựng lên ngôi chùa thờ nữ thần Thiên Hậu tại Bình Dương.
Khái quát chùa Bà Thiên Hậu tỉnh Bình Dương
Chùa Bà tại thị xã Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, là một trong nhiều ngôi chùa của người Hoa được nhiều người biết đến. Chùa được thành lập giữa thế kỷ XIX, nằm trên bờ rạch hương chu Hiếu. Năm 1880, người Hoa đã xin phép chính quyền huyện Bình An xây thêm phần nhà túc. Đến năm 1928 chùa dời về vị trí hiện nay (sau lưng trường Phú Cường 2, trên đường Nguyễn Du thuộc tỉnh Bình Dương). Tuy dân gian gọi là Chùa Bà nhưng thực chất đây là ngôi miếu thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu, vị nữ thần được cư dân Châu Á thờ phụng và tôn kính.
Kiến Trúc Chùa Bà Thiên Hậu Bình Dương
Nằm trên một diện tích khá lớn, chùa được xây dựng theo kiến trúc của các chùa miếu của người Hoa. Hai cổng vào sơn đỏ đưa khách tham quan đi qua một khoảng sân rộng. Nơi đây ở góc trên, có đặt một tháp nhỏ dùng đốt giấy vàng bạc khi cúng. Bàn thờ Thiên Phụ Địa Mầu đặt ngay cửa vào với hai con rồng chầu hai bên. Bốn câu đối treo ngay cửa vào. Sân chùa cũng là nơi sinh hoạt bóng rổ của thanh thiếu niên Hoa trong tỉnh. Trên đỉnh Miếu, với hoa văn trang trí phổ biến tại nhiều nơi : Lưỡng long tranh châu và Cá hóa long.
Hai con lân được chạm khắc và tô màu rực rỡ chào đón hai bên lối vào miếu.Chùa Bà có cấu trúc khá rộng, với ba dây nhà liền nhau theo hình chữ tam gần tiền diện, trung điện và hậu điện. Hai bên cửa vào miếu đặt hai bàn thờ Môn Quan và Thổ Thần. Trên trần , hàng chục vòng nhang hình nón cháy nghi ngút, hun đen và làm bóng thêm các vì kèo, ngói và hàng cột gỗ chống đỡ miếu. Vì kèo kiêu gia thu được cấu trúc ớ ca ba gian. Cột nào cũng có câu đối vàng, nổi hẳn trên nền gỗ nâu đen. Tại gian cuối là gian chánh, đặt ba bàn thờ ngang nhau. Bàn nào cũng có hoành phi, trang thờ và tượng cốt mặc áo rực rỡ. Tượng bà Thiên Hậu được đặt trang trọng tại bàn giữa.Hai bên thờ bà Ngũ hành (bên phải) và tượng ông Bôn, bà Bôn (bên trái).Tám ngôi tượng dựng dọc hai bên tường cùng với kiệu Bà, dùng trong ngày lễ vía. Tại đây cũng đặt chuông, trống. Năm bàn thờ được đặt ngang từ ngoài vào đến trang thờ, được chạm khắc công phu, có bàn còn trang trí hình nhân bát tiên hoặc cân ốc. Ở các dãy bàn này, vào những ngày lễ vía Bà, heo sống, heo quay, trái cây, bánh ngọt được đặt lên dâng cúng Bà. Bức hoành treo tại trang thờ Bà ghi bốn chữ : HẢI QUỐC TỬ VÂN.
Được biết, mặc dù có nguồn gốc đầu tiên là do những người Phúc Kiến xây dựng, nhưng hiện chùa đều do người Quảng Đông, Triều Châu, Phúc Kiến, Hải Nam và Hẹ cùng chung sức quản lý trông nom, tôn tạo thêm cho Chùa Bà ngày càng khang trang.
Lễ Hội Tại Chùa Bà Thiên Hậu Tỉnh Bình Dương
Hàng năm, vào ngày 23 tháng 3 âm lịch, chùa làm lễ vía Bà. Hội chùa Bà lại được khai mở rất long trọng vào ngày rằm tháng Giêng với nhiều nghi lễ. Đông đảo người Việt, người Hoa từ khắp nơi đổ về lễ bái, cầu phước lộc, rước kiệu Bà ! Với những bộ quần áo nhiều màu, nhiều kiểu, hớn hở tụ về từ đêm hôm trước. Đường vào chùa chật như nêm cối ! Đa số khách hành hương từ Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh đến. Vào Chùa Bà trong ngày Hội, cảnh nhộn nhịp nhất có lẽ là gian đấu thầu đèn lồng gây quỹ. Có 12 đèn lồng tượng trưng cho 12 tháng trong năm, mỗi đèn đều có các câu thơ khác nhau. Năm 1992, chiếc đèn lồng Tháng Giêng đã được mua với giá 17 triệu đồng. Chiếc đèn cuối cùng cũng được đấu với giá 4 triệu rưỡi !
Khi chiếc đèn lồng cuối cùng được mang xuống cho nhà hảo tâm, thì từ ngoài công chùa, đoàn lân, đoàn múa rồng đã lần lượt đi vào biểu diễn ! Hai con rồng, mỗi con dài hơn 20m uốn lượn trong sân cùng với tiếng trống, tiếng chuông, tiếng reo hò phấn khởi của hàng ngàn người tham dự lễ hội khi thấy Trư Bát Giới xuất hiện ! Buổi chiều, lễ rước Kiệu Bà đi từ chùa ra các đường phố quanh chợ và trở về.Đoàn đi đâu lễ rước với sắc phục chỉnh tề, theo sau hàng trăm người. Tiếng trống, phèng la, tiếng pháo nổ bên cạnh đội lân, rồng. Khi kiệu trở về là ngày hội sắp mãn. Từng đoàn người hân hoan trở về nhà mà vẫn không quên mang theo về một cây nhang lớn, cầu phước lộc, rước: sự may mắn, hạnh phúc về với gia đình !
Hàng năm, ngày hội rằm tháng Giêng tại Chùa Bà tỉnh Bình Dương đã trở thành ngày hội lớn của cư dân Hoa, Việt ở Nam Bộ. Lễ hội đã tạo điều kiện tăng cường tình đoàn kết gắn bó của hai dân tộc nhiều hơn và đã trở thành một nét văn hóa chung của dân tộc Việt Nam.
Có thể bạn chưa biết: CHÙA HANG BIÊN HÒA (LONG SƠN THẠCH ĐỘNG)
