Nội dung bài viết
1. Đền Quán Thánh ở đâu?
Đền Quán Thánh hay còn gọi là Đền Trấn Vũ nơi thờ Huyền Thiên Chấn Vũ hiện nằm ở đường Thanh Niên trên phố Quán Thánh gần Hồ Tay
Huyền Thiên Chấn Vũ là thần cai quản phương bắc, đã sang nước Việt đánh đuổi ngoại xâm 3 lần. Lần thứ nhất, vào đời Hùng Vương thứ 6 quân giặc từ vùng biển tràn vào đánh phá, không tướng nào chống cự lại được. Thần đã hóa thân vào trong cái gậy đá của một gia đình ông bà già ở Tiên Lạt, xứ Việt Thường, rồi biến thành 1 cậu bé 7 tuổi, thông minh nhanh nhẹn, khi nghe vua cầu người tài giỏi đánh giặc, đã một mình đánh tan giặc và sau đó đến ngọn núi Phượng Hoàng (huyện Kim Anh ngày nay) thì hóa.
Có thể bạn quan tâm: Đền thờ Hai Bà Trưng- Đền Đồng Nhân
2. Lịch sử Đền Quán Thánh Hà Nội
Lần thứ hai, vào đời Hùng Vương 7, giặc Hán sang xâm lược nước ta do tướng là Thạch Linh dẫn đến đóng ở bờ sông Thương. Danh tướng nước ta là Lý Công Đạt đem quân đến núi Tam Tùng để chống giữ nhưng bị thua, phải chạy về đến thành Long Đỗ (Thăng Long). Vua cho cầu người tài giỏi giúp nước. Huyền Thiên Chấn Vũ đã đầu thai vào một bà mẹ ở làng Nghĩa Vi tổng Vũ Ninh thành một cậu bé, bỗng chốc lớn lên nhanh chóng và nói với sứ giả rèn cho một con ngựa sắt nặng nghìn cân và một roi sắt nặng trăm cân.
Thần cùng 3 tướng dẫn 3 vạn quân, đuổi đánh chúng ở xứ Vũ Ninh, giết được 4 tướng giặc và sau đó đến núi Vệ Linh rồi hóa, bay lên trời. Vua Hùng phong tước gọi là Thiên Vương và cho lập đền thờ thần. Ở nơi thần sinh ra, dân làng cũng lập đền thờ và khắc vào bia đá 7 chữ “Đổng Thiên Vương Thánh Mẫu cô trạch”. Như vậy là Huyền Thiên Chấn Vũ cũng chính là Thánh Gióng mà nhân dân ta vẫn thờ cúng, có công trong việc đánh giặc Ân.
Vào đời Hùng Vương 14, ở làng Bồ Đề cạnh sông Hồng có một con rùa có nhiều phép làm hại dân, thần đã đến và làm phép để giết chết. Vào cuối đời các Vua Hùng, gần thành Long Đỗ có một con cáo chín đuôi rất dữ tợn, thần đến đánh chết, chỗ giao tranh trở thành Hồ Tây. Khi vua An Dương Vương xây thành cổ Loa, có tinh gà trắng và quỷ ở vùng núi Thất Diệu hiện ra quấy nhiễu phá thành, theo lời cầu khẩn của thần Kim Quy, Huyền Thiên Chấn Vũ đã hiện lên ở núi Xuân Lôi, nay thuộc tỉnh Hà Bắc để giúp An Dương Vương trừ tà.
Vua cho lập đền ở phía bắc thành Cổ Loa, thuộc huyện Đông Anh, Hà Nội ngày nay. Thần trở về phương Bắc, đầu thai làm con vua Tùy, lớn lên thần đã tu luyện các phép. Thần trở lại nước Nam đến thành Long Đỗ (Hà Nội ngày nay), thần vứt ruột lòng xuống sông Hồng Hà, các thứ đó biến thành rùa, rắn, gây tai họa cho dân, thần lại ra tay diệt chúng rồi bay lên trời. Đời Đường Đức Tông, có một con quỷ gieo rắc các bệnh tật cho trẻ em Trung Quốc, thần đã giúp cho trẻ khỏi bệnh. Đời vua Đinh, có một cây ngô đồng cổ thụ đã trở thành tổ của loài quỷ có răng vàng, thường gây tai họa cho xung quanh, thần đã biến thành một pháp sư để diệt trừ lũ quỷ đó.
Đời Lý Thánh Tông, trên sông Hồng Hà, ở gần kinh thành Tháng Long, lại có 3 con vật là Hồ tinh, Quy tinh và Xà tinh phá vỡ đê sông Hồng, Huyền Thiên Chân Vũ đã xuất hiện từ hồ Dâm Đàm, hóa thành một trận giông tố sấm sét giết chết chúng, từ đó đê sông Hồng được vững vàng. Vua cho lập đền thờ gọi là đền Chân Vũ, chính là ngôi đền hiện nay.
Đến đời Trần nhiều quỷ dữ lại xuất hiện ở châu Yên Phú (Bắc Giang), thần đã xuống đánh đuổi chúng rồi bay lên trời, vết chân thần đi nay còn ở các làng Châu Hồ và Nội Trù. Vào cuối đời Trần, ở vùng Gia Lâm, lại có một con quỷ cái là “Mẹ ranh cành sát” và một con hổ đến phá hại dân lành, thần đã giúp tiêu diệt chúng rồi lại bay lên trời.
Thần có rất nhiều phép lạ vì thần đã tu luyện trong hang ở Vũ Dương trong 42 năm, khi còn ở phương Bắc. Thần đã giúp cho dân nhà Chu khỏi bệnh dịch hạch, thần đã tiêu diệt trong nháy mắt tất cả các loài quỷ dữ. Thần đã được Thượng đế phong 36 tước cao quý bắt đầu là từ Đại Từ, Đại Bi và sau lại được gọi Huyền Thiên Thượng Đế. Thần đã đem lại bình yên cho dân Việt Nam, là một phúc thần nên được gọi là Đế Phúc Thiên Nam. Đến đời Lê Nhân Tông và Lê Thánh Tông, các vua cũng thường đến đây để cầu mưa mỗi khi có hạn hán, những lời khấn thần còn ghi trong Thiên Nam dư hạ tập.
Huyền Thiên Chấn Vũ là một hình tượng kết hợp thần thoại tín ngưỡng Trung Quốc đã được Việt Nam hóa, là một biểu tượng của sức mạnh chống thiên nhiên và ngoại xâm của dân tộc đã được thần linh hóa. Thần không phải chỉ là của đạo giáo mà thực sự là một vị phúc thần, thành hoàng của kinh thành Thăng Long.
3. Thiết kế tại Đền Trấn Vũ
Kiến trúc của đình có 2 tòa hình chữ nhị và có chuôi vồ hai tầng nối đằng sau. Bộ vì nhà tiền đường, làm kiểu thượng “chồng giường giá chiêng” đặt trên quá giang. Đầu kẻ của bộ vì giữa bên trái chạm rồng, các con giường chạm mây lá đơn giản. Chân cột hiên nhà tiền đường làm bằng đá xanh vuông, xung quanh trang trí rồng lá, đầu cột chạm hình lá sồi. Sau tiền đường là trung đường 5 gian 2 dĩ. Trên các bức cốn chạm rồng mây, đây còn là nơi đặt ngai, tượng võ sĩ đá và tượng Phật là các nơi mang về và đều có niên đại cuối thế kỉ 19 và đầu thế kỉ 20. Sau cùng là thượng cung nối với trung đường bằng một nhà cầu.
Thượng cung gần vuông, xây 2 tầng 9 mái khá đẹp. Đây là nơi đặt pho tượng đồng Trấn Vũ cao 3,8m, chu vi 8m, nặng 9 tấn. Diềm áo đúc nổi hoa lá, bộ tứ chạm hình long mả, các riếp áo bó sát thân nhưng vẫn mềm mại tạo cho tượng sống động đầy uy lực. Có thể nói tượng đồng Trấn Vũ là một tuyệt tác của nghệ thuật điêu khắc Việt Nam thời Tây Sơn. Xét về kích cỡ tượng đứng hàng thứ 2 sau pho tượng Phật ở chùa Ngũ Xã.
4. Giờ mở cửa, Giá vé vào thăm quan đền Quán Thánh
Đền Quán Thánh mở cửa từ 8h sáng tới 17h các ngày trong tuần. Giá vé thăm quan: 10.000VNĐ/vé . Chính vì vậy đông đảo dân chúng khắp nơi đã về dự lễ dâng hương vào mùa xuân.
Đền Quán Thánh đã được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng di tích lịch sử văn hóa ngày 28.4.1962.
