Chùa Tảo Sách thuộc xã Nhật Tân, quận Tây Hồ, Hà Nội. Chùa Tảo Sách có tên nôm là chùa thôn Nam theo cách gọi phân chia địa lý của xã Nhật Tân gồm 4 thôn: Nhật Tân Bắc, Nhật Tân Đông, Nhật Tân Tây và Nhật Tân Nam.
Tìm hiểu về Chùa Tảo Sách
Cũng như nhiều ngôi chùa khác, chùa Tảo Sách là kiến trúc tôn giáo thờ Phật nằm trên một vùng mang nhiều dấu ấn lịch sử xa xưa. Niên đại khởi dựng ngôi chùa hiện nay chưa tìm thấy cứ liệu chính xác, nhưng theo dòng chữ khắc trên câu đối ở đài kỉ niệm thì chùa có thể làm vào thời Tiền Lê: “Đài kỉ niệm thành năm Quý Tị, (1943) Chùa Tảo Sách sáng sủa Tiền Lê”. Và hàng chữ nữa được tạc trên bia thời Bảo Đại: “Hà Đông tỉnh, Hoàn Long huyện, thượng tổng Nhật Tân xã, Tào Sách tự – tự Tiên Lê chi sử kiến lập”. Đáng lưu ý là chùa Tảo Sách – sơn môn của thiền phái Tào Động, mà chôn tổ khai sơn là chùa Hồng Phúc (Hòe Nhai), cùng các sơn môn khác như chùa Quảng Bá, chùa Châu Long, chùa Phổ Giác, chùa Ngũ Xá (ở Gia Lâm), chùa Bồ Đề, chùa Mọc (chùa Quan Nhân), chùa Trung Kính, chùa Mễ Trì Thượng, chùa Quán La (Từ Liêm).
Chùa Tảo Sách ngự trên dải đất cao, liền kề nước Hồ Tây. Chùa gồm một số công trình kiến trúc: Tòa tiền đường và tam bảo có mặt bằng hình chữ đinh, đài kỉ niệm, nhà Mẫu, nhà tổ…Tòa tiền đường là kiến trúc có 6 hàng chân cột, xây kiểu tường hồi bít đốc. Bộ vì nóc kết cấu kiểu “giá chiêng kẻ ngồi”, phần côn cũng là kẻ ngồi.
Liên kết cột hiên và cột quan bằng chiếc kẻ chuyển tạo dáng cổ ngỗng. Phần chuôi vồ bộ vì kèo có kết cấu tương tự. Tòa nhà này ít được trang trí, ngoại trừ một vài mô típ hoa lá cách điệu ở chiếc kẻ hiên và đầu bẩy, phong cách xây dựng thời Nguyễn. Đài kỉ niệm là kiến trúc nhỏ xây kề tam bảo làm kiểu phương đình vói 2 tầng 8 mái lối chồng diêm. Vật liệu cốt bằng gạch với mãi giẩ ngói ông. Bộ vì này làm vào thời Bảo Đại (1927).
Nhà Mẫu và nhà tổ làm kiểu “tường hồi bít đốc”. Kết cấu vì kèo đơn giản, chủ yếu là bào trơn, đóng bén, không có trang trí các cấu kiện. Hiện vật còn lại của di tích khá phong phú với 29 tấm bia, sớm nhất mang niên hiệu Cảnh Hưng, số còn lại thời Nguyễn. Chùa còn giữ được một số tượng Phật, tượng Mẫu. Nhìn chung các pho tượng phần lớn có phong cách nghệ thuật thế kỉ XIX-XX. Trong số đó 3 pho Tam Thế được làm nửa cuối thế kỉ XVIII là sớm hơn cả. Chùa Tảo Sách đã được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật ngày 23.7.1993.
